Reddedilme ve Reddedilme Korkusu
REDDEDİLME
Reddetme, birini veya bir şeyi uzaklaştırma eylemi olarak tanımlanabilir. Kişi kendi ailesini, arkadaşını veya romantik bir partneri, bir teklifi veya bir yaşanmışlığı reddedebilir ya da onlardan reddedilebilir. Her iki durumda da ortaya, acı verici duyguların ortaya çıkması hiç de uzak değildir. Reddedilme tipik olarak yaşamın bir parçası olsa da bazı reddedilme türleriyle başa çıkmak diğerlerinden daha zor olabilir.
REDDİ ANLAMAK
Reddetme çeşitli durumlarda ortaya çıkabilir. Tipik olarak reddetme, bir kişinin veya varlığın bir şeyi veya birini uzaklaştırma veya dışarı itme örneğini tanımlar. Örneğin, bir kişi bir hediyeyi veya kabul etmeyi reddedebilir.
Ruh sağlığı alanında, reddedilme en sık olarak, başkaları tarafından kabul edilmediklerinde insanların hissettikleri utanç, üzüntü veya keder duygularını ifade eder. Bir kişi, partneri ilişkiyi bitirdiği zaman reddedilmiş hissedebilir. Çok az arkadaşı olan veya hiç arkadaşı olmayan bir çocuk, akranları tarafından reddedilmiş hissedebilir. Evlatlık olan bir birey de biyolojik ailesi tarafından reddedilme duygusu yaşayabilir.
Reddetme, iş yerinde istenen bir pozisyon için reddedilmek veya bir kolejden ret mektubu almak gibi ilişki içermeyen yaşam olaylarından da kaynaklanabilir. Herhangi bir reddetme acı verici olsa da bazı reddedilme örnekleri diğerlerinden daha etkili olabilir. Çoğu insan sosyalliği arzu ettiğinden ve toplumdan kabul görmek istediğinden dolayı reddedilmek olumsuz duyguları uyandırır.
REDDEDİLME KORKUSU
Reddedilme duygusunun evrimsel olarak, ait oldukları kabileden dışlanma riskiyle karşı karşıya olan ilk insanları uyarmak için evrimsel bir araç olarak geliştiğine inanılıyor. Çünkü kabileden reddedilmek vahşi doğa ile tek başına mücadele etmek anlamına gelir. Kabiledeki diğer kişiler tarafından reddedilmek, muhtemelen bir bireyi, kabileden daha fazla reddedilme veya dışlanmadan kaçınmak için herhangi bir sorunlu davranışı sergilememeye teşvik eder. Reddedilmeyi önleyebilenlerin hayatta kalma olasılıkları daha yüksekken, reddedilmeyi özellikle acı verici bulmayanlar rahatsız edici davranışı düzeltmemiş olabilir ve bu da onların hayatta kalma olasılıklarını azaltır. Bu şekilde, insanlar reddedilmeyi acı verici olarak deneyimleyecek şekilde evrimleşmiş olabilirler.
Bugün birçok insan reddedilmekten korktukları için kendilerini izole ediyor veya başkalarıyla bağlantı kurmaktan çekiniyor. Birinin diğerlerinden uzaklaşmasına neden olan reddedilme korkusu veya duyarlılığı, kronik yalnızlık ve depresyon duygularına yol açabiliyor. Aynı zamanda reddedilme duyarlılığı ile sosyal kaygı, kaçıngan kişilik ve sınırda kişilik gibi birçok psikolojik rahatsızlık arasında bir ilişki olduğu, birçok vaka incelemesinde gözlemlenmiştir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan birçok insanda reddedilme duyarlılığı yaygındır. DEHB’li bireylerde reddedilme korkusu o kadar düzenli olarak ortaya çıkabilir ki bazıları buna reddedilmeye duyarlı disfori (derin bir huzursuzluk, memnuniyetsizlik veya hayal kırıklığı hissi) adını verir. DEHB olanlarda reddedilmeye duyarlı disforinin bazı yaygın belirtileri arasında ise öz eleştiri, sosyal durumlarda kaygı ve algılanan bir reddedilme sonrasında aşırı üzüntü yer alır.
REDDİN PSİKOLOJİK ETKİLERİ
Reddetme son derece acı verici olabilir çünkü insanlara istenmiyor, değer verilmemiş veya kabul edilmemiş gibi hissettirme etkisi olabilir. Fakat muhtemelen her birey, hayatlarının bir noktasında -farklı etkilenme şiddetleriyle- reddedilme yaşamış ya da yaşayacaktır. Bir çocuk, yoğun ebeveynler tarafından bir süre reddedilmiş hissedebilir veya bir öğrenci bir profesör tarafından reddedilmiş hissedebilir. Bu tür reddetmeler hızla çözülebilir ve uzun süreli etkilere sahip olma olasılıkları daha düşüktür.
Devam eden, kritik veya uzun süre etkili diğer olaylar ise daha yoğun reddedilme hissine ve onun olumsuz etkilerine sebep olabilir. Böyle durumlarda en etkili yöntem nezaketli ve uzman bir psikolojik danışmandan destek almak olur. Danışman, bireyin algılanan veya gerçek reddedilme ile başa çıkmayı öğrenmesine ve başkalarıyla daha kolay bağlantı kurmasına yardımcı olabilecek sosyal beceriler geliştirmelerine destek olabilir.
RED TÜRLERİ
Red, çeşitli bağlamlarda ortaya çıkar ve herhangi bir zihinsel etkisi, kısmen reddetmenin gerçekleştiği koşullara bağlıdır. Bazı yaygın reddedilme türleri şunları içerir:
- Aile reddi: Kişinin kendi ailesinden reddedilmesi, tipik olarak ebeveyn reddi, istismar, terk, ihmal veya sevgi ve şefkat eksikliğini içerir. Bu reddedilme biçiminin bir bireyi yaşamı boyunca etkilemesi muhtemeldir ve ciddi sonuçları olabilir.
- Bir ilişkide reddedilme: İnsanlar, flört evresinde veya ilişkide reddedilebilir. Örneğin, bir kişi partneriyle bir olayı veya deneyimi paylaşmayı reddedebilir, sevgi veya samimiyetten kaçınabilir ya da partnerine sanki o kişi sıradan bir tanıdıkmış gibi davranabilir. Bir kişi bir ilişkiyi bitirmeye karar verdiğinde, bu diğer partnerin de reddedilmiş hissetmesine neden olabilir.
- Romantik reddedilme: Bir kişi, biriyle ilişkiye başlamak istediğinde ve karşısı bunu reddettiğinde meydana gelebilir. Bu aynı zamanda cinsel reddedilme olarak da bilinebilse de, romantik olarak reddedilen kişi her zaman cinsel bir ilişkiye ilgi duymayabilir.
- Sosyal reddedilme: Bu tür reddedilme her yaşta ortaya çıkabilir ve genellikle çocuklukta başlayabilir. Sosyal reddedilme, okulda veya işyerinde zorbalık ve yabancılaşmayı içerebilir, ancak herhangi bir sosyal gruba da yayılabilir. Statükoya meydan okuyanlar veya toplumları için “normların dışında” kabul edilen şekilde yaşayanlar, sosyal reddedilmeyle yüzleşmeye daha yatkın olabilir.
ROMANTİK VE İLİŞKİDE REDDEDİLME, VE “FRİENDZONE”A DÜŞME
Romantik reddedilme, özellikle kalıcı bir romantik ilişki arzulayan kişiler için zorlayıcı olabilir. Romantik bir partnerden ayrılma veya reddedilme, kırıcı olabilen ve haftalar, aylar ve hatta yıllar sürebilen keder duygularına yol açabilir. Bir ilişkide reddedilmek, ayrılıktan çok sonra bile kişinin kendi hayatına ve kendi benliğine bakışını değiştirebilir.
Bir süredir “friendzone” kavramı popüler bir kavramdır. Kendini “arkadaşlık alanına konulmuş” olarak tanımlayan bir kişi, tipik olarak, o kişinin sevgisine yönelik yapılan romantik girişimlerin reddedildiğini söyler. Bu genellikle iki durumdan birinde gerçekleşir:
- Bir kişi zamanla bir arkadaşına karşı romantik duygular geliştirir.
Ya da
- Kişi, arkadaşlık isteyen bir kişiyle flört etmeye veya başka bir şekilde romantik yakınlık kurmaya çalışır.
Bazıları, kabul edilme kadar reddedilmenin de doğallığını benimseyip ilgi duyduğu kişinin aynı duygulara sahip olmadığını kolayca kabullenir. Bazıları ise hoşnutsuz, hatta kızgın hissedebilir. Bazıları, bir kişiye iyi davrandıkları için o kişinin sevgisini kazanma ve onunla çıkma şansını hak ettiklerine de inanabilir. Aslında olayın kendisi değil, olayın sizdeki etkisi önemlidir. Sağlıklı bir biliş, kendine en adaptif olan şekilde bir olayı yorumlayacaktır.
REDDEDİLME KORKUSUNUN ÜSTESİNDEN GELMEK
Yakın bir arkadaş veya aile üyesiyle reddedilme deneyimi hakkında konuşmak yardımcı olabilir, ancak reddedilmeye karşı daha hassas olan ve sık reddedilen veya dışlanan bazı kişiler, acıyı geride bırakmayı daha zor bulabilir. Terapi, reddedilmekten derinden etkilenen kişilerin duygularını keşfetmelerine ve üzerinde çalışmasına izin vererek, başkalarıyla anlamlı bağlantılar kurmalarının yanı sıra benlik saygısı ve güven inşa etmelerine izin verir. Bu zihniyeti benimsetebilmek, reddedilmenin öz değeri küçültücü bir şey olmadığını kavramak, kabul edilme kadar reddedilmeyi de doğal karşılamak ve her bireyin herkese uygun olmadığını benimsemek terapinin başlangıç noktalarıdır. Korkunun üstesinden gelme stratejileri de terapide bireyle uygulamaya konulabilir. Kendinizle konuşarak bu kavramları benimseyebilir ve reddedilme hassasiyet eşiğinizi yükseltebilirsiniz. Kendi kendinizi geliştirme yolunda desteğe ihtiyaç duyarsanız uzman danışmanlar ile görüşmenizi tavsiye ederiz.
Kendilenizde bir sorun olduğuna inanarak reddedilmenin acısını içselleştirebilir ya da hatanın sizi reddedenlerde olduğuna inanarak, dışsallaştırabilirsiniz. Kronik reddedilme duyguları, saldırganlık gibi aşırı tepkilere yol açabilir. Reddedilme olumsuz duygular hissettirebilir. Kendinizden şüphe duymanıza ve iç sıkıntıya yol açabilir. Daha fazla reddedilmekten korkabilir veya daha önceki bir reddini aşmakta zorlanabilirsiniz. Duygularınızı bir terapistle tartışmak, bu zararlı davranışların önlenmesine de yardımcı olabilir. Ayrıca, sürekli olarak reddedilen bir kişiyseniz, kronik reddin potansiyel nedenlerinin araştırılmasında terapinin yararlı olduğunu görebilirsiniz.
Kendinizi sıklıkla reddedilmiş buluyorsanız içsıkıntı hissedebilir veya hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Başkaları için yeterince iyi olmadığınıza veya asla başarılı olamayacağınıza inanarak kendinizi reddetmeye başlayabilirsiniz, ki bu da en kötü senaryodur. Bu işlevsel olmayan düşüncelere yenik düşmeden aşağıdakileri aklınıza getirmek ve benimsemekte fayda vardır.
- Olayı ve olayın acı verici olabileceğini kabul edin. Reddedilme yaygın karşılaşabileceğiniz bir deneyimdir, ve acı ve sıkıntı normal tepkilerdir.
- Reddedilmeyi anlamak için gerçekleri kullanın. Olumsuz genelleyici düşüncelerden kaçının.
- Duygularınızı sözlü olarak kendinize veya başkalarına ifade edin. Bu, olayı netleştirmeye yardımcı olabilir ve birinin neden reddedildiğini anlamasını kolaylaştırabilir.
- Olay hakkında aşırı düşünmekten kaçının. Çünkü bu, sebep bulamadığınızda kendinizi suçlamanıza yol açabilir ve red sonrası hayatınıza devam etmenizi zorlaştırabilir.
- Olumlu sosyal etkileşimlerin doğal ağrı kesici etkisinden faydalanın.
Öz farkındalığın düşük olması, reddedilmeyi daha acı verici hissetmeye sebep olabilir. Araştırmalar, reddedilmeye karşı daha hassas olan kişilerin, daha fazla reddedilme vakasına yol açan davranışlarda bulunma ihtimalinin yüksek olabileceğini de göstermiştir. Ayrıca, sosyal durumlardan tamamen kaçınarak etkileşimlerinde kronik reddedilmeyi önlemeye çalıştıkları için yalnızlık yaşama olasılıkları daha yüksek olabilir.
Dayanıklılığınızı güçlendirmek için çalışmak ve güvenilir aile ve arkadaşlardan oluşan güçlü bir destek sistemi geliştirmek, reddedilmeye karşı hassas olanların hassasiyeti aşmasına ve kendi değerlerine olan inancını güçlendirmesine yardımcı olabilir. Unutmayın, herkes herkes için uygun değildir. Ve bir sonucun bir çok sebbei olabildiği gibi reddedilmek de aslında iyi-kötü olmakla değil yalnızca tercihle ilgilidir. Siz limon sevmiyor olabilirsiniz ama bu ne limon ağacının ne de limonun harikalığından bir şey götürmez.
– Levâic ile sürdürülebilir ilişkiler yaratın!
Tweet
İlgili Yazılar
Aile İlişkilerinize Danışmanlık Almak için tıklayın.
Levaic danışmanları aile kimliğinizle için size geri bildirimde bulunabilirler.
Danışmanlarımızla Tanışın!
